İslam’a göre ideal bir yöneticinin özellikleri..

 Bir şeriat devletinin yöneticileri, İslam'ın adalet, hakkaniyet ve toplumsal huzur prensiplerine sıkı sıkıya bağlı olmalı ve bu yüksek değerleri topluma yansıtmalıdır. Bu yöneticiler, hem dini hem de ahlaki bakımdan nitelikli, halkın haklarını koruyan ve zulme karşı duran kişiler olmalıdır. İslam’a göre ideal bir yönetici şu özelliklere sahip olmalıdır:

1. Adaletli Olmak

Şeriat devletinin en önemli ilkesi adalettir. Yöneticiler, halk arasında hiçbir ayrım gözetmeden adaletle hükmetmelidirler. Kur’an’da Hz. Peygamber’e (sav) hitaben, “İnsanlar arasında adaletle hükmedesin diye sana Kitab’ı hak olarak indirdik” (Nisa, 105) buyurulmuştur. Yönetici, adaletin tesisi için tarafsız olmalı ve kimseye imtiyaz tanımamalıdır. Zengin ya da fakir, güçlü ya da zayıf herkesin hakkı korunmalıdır.

2. Allah’a Karşı Sorumluluk Bilincinde Olmak

Yöneticiler, her kararlarında Allah’a hesap vereceklerini bilerek hareket etmelidirler. Bu bilinç, onları halkın üzerinde değil, halk için görev yapan hizmetkârlar haline getirir. Kur’an’da, “Siz, insanlar için çıkarılmış en hayırlı ümmetsiniz; iyiliği emreder, kötülükten alıkoyar ve Allah’a inanırsınız” (Âl-i İmrân, 110) ayeti, bir yöneticinin görevini hatırlatır. Yöneticiler, ilahi buyruklar çerçevesinde halkın iyiliği için çalışmalıdır.

3. Dürüstlük ve Şeffaflık

Yönetici, halkına karşı dürüst ve hesap verebilir olmalıdır. Yönetimde şeffaflık esastır; halktan gizli iş çevirmemeli, kaynakları adil ve meşru bir şekilde kullanmalıdır. Peygamber Efendimiz (sav) yöneticiler için şöyle buyurmuştur: “Hepiniz çobansınız ve hepiniz güttüğünüzden sorumlusunuz” (Buhârî, Cum’a, 11). Yöneticiler, toplumun emanetini taşıdıklarını ve bunun hesabını vereceklerini bilerek hareket etmelidir.

4. İlim ve Hikmet Sahibi Olmak

Yöneticiler, dinî ve dünyevî ilimlere vakıf olmalıdır. İslami hükümleri doğru bir şekilde anlamak, halkın ihtiyaçlarına uygun çözümler üretmek için hikmet sahibi olmalıdırlar. Hz. Ömer (ra) döneminde İslam devletinde adalet ve düzenin sağlanması, yöneticilerin bilgiye dayalı kararlar almasıyla mümkün olmuştur. İlim, sadece İslami ilimlerle sınırlı değil, toplumun ihtiyaçlarına cevap verecek sosyal, ekonomik ve idari bilgileri de kapsar.

5. İstişareye Önem Vermek

Şeriat devletinin yöneticileri, halkın görüşlerini dikkate almalı, istişare mekanizmasını işletmelidir. Kur’an’da, “Onların işleri aralarında şûra iledir” (Şûra, 38) ayeti bu prensibi vurgular. Yönetici, tek başına karar vermekten kaçınmalı, uzmanlarla, âlimlerle ve halk temsilcileriyle istişare ederek toplumun refahı için en doğru kararları almalıdır.

6. Merhamet ve Şefkat Sahibi Olmak

Bir yöneticinin adil olması kadar, halkına karşı merhametli ve şefkatli olması da önemlidir. Peygamberimiz Hz. Muhammed (sav), yöneticilere merhametli olmalarını öğütlemiş ve “Merhamet etmeyene merhamet edilmez” (Buhârî, Edeb, 27) buyurmuştur. Yöneticiler, toplumun en zayıf kesimlerini gözetmeli, ihtiyaç sahiplerine yardım eli uzatmalı ve adaleti, sevgiyle harmanlamalıdır.

7. Zulme Karşı Mücadele Etmek

Yöneticiler, zulmün her türlüsüne karşı kararlı bir duruş sergilemelidirler. Zulüm, şeriatın en büyük düşmanıdır ve yöneticiler bu konuda hassas olmalıdır. İslam tarihinde Hz. Ali’nin (ra) adaleti ve zulme karşı tavrı, bir yöneticinin nasıl olması gerektiği konusunda en güzel örneklerden biridir.

8. Tevazu Sahibi Olmak

İslam'da yöneticilik, bir makam veya güç değil, bir sorumluluk olarak görülür. Yöneticiler kibirli olmamalı, halkla iç içe, mütevazı bir şekilde yaşam sürmelidirler. Hz. Peygamber (sav), kibri yasaklamış ve yöneticilere her zaman tevazu içinde olmalarını öğütlemiştir. Tevazu, halkın gönlünü kazanan ve toplumda güven inşa eden bir yönetici vasfıdır.

Sonuç

Bir şeriat devletinin yöneticileri, adalet, dürüstlük, merhamet ve hikmet sahibi olmalı; ilahi buyruklara uygun olarak halkı yönetmelidir. Bu özellikler, İslam'ın toplumsal düzenin sağlanmasına dair temel ilkeleridir ve bu ilkeler doğrultusunda hareket eden yöneticiler, hem dünya hem de ahiret saadetine vesile olacak bir toplum düzenini tesis edebilirler.